Sokrates programları çerçevesinde Avrupa Birliği tarafından desteklenen Yoğunlaştırılmış Programlar (Intensive Program, IP), üniversiteler arası değişim programlarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. ODTÜ Mimarlık Fakültesi bu kapsamda üç IP'ye dahil olmuştur: Kentsel Mekan ve Planlamada Sınır Çizgileri, BRANCABIKA, Mekansal Gelişim Planlaması.

Şehir ve Bölge Planlama Bölümü iki Erasmus-Socrates Yoğunlaştırılmış Programının (IP) ortağıdır ve yeni bir IP programı hazırlanmaktadır:

Kentsel Mekan ve Planlamada Sınır Çizgileri

Brancabika

Mekansal Gelişim Planlaması

Şehir ve Bölge Planlama Bölümü aynı zamanda Avrupa Planlama Okulları Birliği (AESOP) ve Türkiye Ulusal Planlama Okulları Birliği (TUPOB) tam üyesidir.

BRANCABIKA, Mimarlık Bölümü işbirliği ile yürütülürken diğer Yoğunlaştırılmış Programlar Şehir ve Bölge Planlama işbirliği ile ortaya konmuştur.

Kentsel Mekan ve Planlamada Sınır Çizgileri

'Kentsel Mekan ve Planlamada Sınır Çizgileri', Politecnico di Milano (İtalya), Technical University of Hamburg-Harburg (Almanya), University of Natural Resources and Applied Life Sciences (Avusturya), Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Türkiye), ve University of Cluj (Romanya) olmak üzere beş üniversitenin ortaklığıyla yürütülen iki haftalık uluslararası ve disiplinlerarası bir eğitim programıdır. IP, katılımcılara genel bir çerçeve altında sınır teması ve yerel kentsel politika konuları hakkında teorik ve pratik bilgi edinme, kentsel mekandaki farklı sınır biçimlerini ve türlerini keşfetme ve bu sınırlar mekanı şekillendirirken kentsel sınırların rollerini ve etkilerini öğrenme fırsatı sunmayı hedeflemiştir. Program kapsamında, 2004-2006 yılları arasında Milano, Hamburg ve Viyana'da birbirini izleyen üç çalıştay gerçekleştirilmiştir. İlk çalıştay, bir zamanlar Milano'nun ana psikiyatri hastanesi olan ve terk edilmiş, mahrum bir alana dönüşen 'Paolo Pini'ye odaklandı. 2005 ve 2006 yıllarında ise Hamburg şehir merkezinin hemen çevresindeki eski liman bölgesi 'HafenCity' ve Viyana'da bulunan eski havaalanı 'Flugfeld Aspern', atölyelerin proje sahaları olarak seçilmiştir. IP kapsamında her sene, şehir planlama, mimarlık, peyzaj ve sosyoloji alanlarında lisans veya yüksek lisans eğitimi alan 30 öğrenci bir araya getirilmiştir. Takip eden her çalıştayda ise öğrenciler uluslararası ve disiplinler arası 6 kişilik ekipler halinde çalışmış, çeşitli yaratıcı çözümlerle 5 alternatif proje üretilmiştir. Programın kullandığı didaktik yöntem, tasarımcıların, araştırmacıların ve paydaşların etkileşimi yoluyla mevcut durumların keşfedilmesi ve politika veya eylem stratejilerinin geliştirilmesi fikrine dayanan 'tasarım yoluyla araştırma' yaklaşımını içermektedir. Bir yandan bu yaklaşım, öğrenme sürecinde farklı eğitim profilleri arasında iletişimin teşvik edilmesiyle elde edilmiştir. Söz konusu üç çalıştay sırasında öğrenciler, milliyet ve eğitim durumları açısından hibrit olan küçük gruplar halinde organize edilmiştir. Katılımcılar bu sayede "kentsel sınır" sorunlarını kent-bölge, metropol kent ve mahalle düzeyinde çok yönlü özellikleriyle ve çoklu yöntem yaklaşımıyla incelemişler, disiplinler arası işbirliğiyle öneriler geliştirmişlerdir. Bu anlamda IP, katılımcılara yalnızca disiplinler arası sınırların ortadan kalkması sürecini deneyimleme fırsatı sunmakla kalmamış, aynı zamanda disiplinler arası bir işbirliği sürecini de ortaya koymuştur. Öte yandan IP öğrencilerinden niteliksel bir araştırma yapmaları, yerel paydaşlarla aktif etkileşimler yoluyla vizyon ve proje önerileri geliştirmeleri beklenmiştir. Her bir çalıştay için yerel uzmanlar ve aktörler ile toplantılar düzenlenmiş ve proje sahalarında yer alan sınır sorunlarına ilişkin fikir ve görüşleriyle katkıda bulunmaları beklenmiştir. Ayrıca öğrenciler, projeleri ile ilgili olan farklı birçok paydaşla da görüşmeler gerçekleşitmrişlerdir. Bu sayede öğrenciler katılımcı ve işbirlikçi planlama sürecini deneyimleme ve öğrenme fırsatı elde ederken sınır sorunlarının gerçek aktörlerini öğrenme, sorunları aktörlerin katılımı ile tanımlama ve sorunların çözümlerini birlikte bulma imkanlarını da elde etmişlerdir. Proje sonuçları dört kategori altında sınıflandırılabilmektedir: i) metodoloji, ii) müdahaleler, iii) tasarım/konsept, iv) senaryolar. Bu çalışma sonucu ortaya çıkan öğrenci projeleri, kentsel mekandaki sınır sorunlarının, karmaşık kentsel sistemlere sürekli olarak yeni dinamik denge konfigürasyonları üreten, birbiriyle bağlantılı geniş boyutlar kümesini beraberinde getiren bir tasarım ve planlama yaklaşımı gerektirdiğini bir kez daha kanıtlamıştır.

Koordinatörler: Ingrid Breckner, Massimo Bricocoli

Stüdyo Ekibi: Müge Akkar Ercan, Ingrid Breckner, Massimo Bricocoli, Dagmar Grimm-Pretner (yalnızca IP 2006), Lilli Licka, Corinna Morandi, Rudolf Poledna

BRANCABIKA

BRANCABIKA, AB-Erasmus hareketlilik programları çerçevesinde, lisans ve lisansüstü düzeyde öğrencilere yönelik bir IP olarak gerçekleştirilen eğitim projesidir. BRANCABIKA kısaltması, projeye katılan yükseköğretim kurumlarının bulunduğu Brugge, Ankara, Canterbury, BIalystok ve Kaiserslautern şehirlerini temsil etmektedir. On gün boyunca beş farklı ülkeden 50 öğrenci ve 10 personel projeye Avrupa'nın mimarlık ve şehir planlama bakış açısını kazandırmıştır. 18-27 Nisan 2005 tarihleri arasında Brugge'de (Belçika) gerçekleştirilen ilk çalıştayın teması "Yeni başlayanlar için modüler konut sistemi" olmuştur.

5-15 Mart 2006 (1) tarihleri arasında ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde gerçekleştirilen ikinci çalıştayın konusu "Afet riskli bölgelerde düşük gelir gruplarına yönelik düşük maliyetli konut: Ankara'da Sürdürülebilir Mahalle ve Konut Tasarımı" olmuştur. Türkiye'nin çağdaş büyükşehirlerinin karşı karşıya olduğu gecekonduların dönüşümü/yenilenmesi, 2006 Ankara çalıştayında ele alınan tasarım sorununun bağlamını oluşturmuştur. Proje kapsamında düşük maliyetli, düşük gelirli konutlara yönelik alternatif modeller geliştirilmiştir.

Paydaşların her biri iki çalıştaya da kendi spesifik bakış açılarını sunmuşlardır. Katılımcılar arasında yalnızca konuyla ilgili fikirler, görüşler ve eğitimsel konular paylaşılmakla kalmamış, farklı kültürel arka plana ve mesleki geçmişe sahip kişilerle birlikte çalışmanın zorlukları da deneyimlenmiştir. 

Uluslararası Proje Koordinatörü:

Rob Van Helvoort (Hogeschool Batı Vlaanderen Belçika)

ODTÜ'de Proje Koordinatörleri:

Öğr. Üyesi Sevin Osmay (Şehir ve Bölge Planlama Bölümü)

Doç. Prof. Dr. Cânâ Bilsel (Mimarlık Bölümü)

Proje Takımı:

Dr. Öğr. Üyesi Halûk Zelef (Mimarlık Bölümü)

Yrd. Doç. Dr. Anlı Ataöv (Şehir ve Bölge Planlama Bölümü)

Arş. Gör. Onur Yüncü (Mimarlık Bölümü)

Arş. Gör. Burak Büyükcivelek (Şehir ve Bölge Planlama Bölümü)

Arş. Gör. Erol Işık (Bilgi İşlem)

Arş. Gör. Ozan Bilge (Bilgi İşlem)

Mekansal Gelişim Planlaması

Bu program aşağıda verilen üniversiteler ve bölümlerinin katılımı ve işbirliği ile gerçekleştirilmiştir:  University of Milano - Bicocca/Sosyoloji ve Sosyal Araştırmalar Bölümü (İtalya), Orta Doğu Teknik Üniversitesi/Şehir ve Bölge Planlama Bölümü (Türkiye), University of Newcastle upon Tyne/Planlama Okulu, Architecture and Landscape (Birleşik Krallık), University of Sciences and Technologies of Lille/Ekonomi ve Sosyal Bilimler Fakültesi (Fransa), Catholic University of Leuven/Mimarlık Bölümü (Belgium), Utrecht University/Beşeri Coğrafya ve Şehir ve Bölge Planlama Bölümü (Hollanda), University of Averio/Sosyal, Hukuki ve Siyasal Bilimler Bölümü (Portekiz), Mediterranean University of the City of Reggio Calabria/Şehir, Peyzaj ve Bölge Planlama Bölümü (İtalya), Harokopio University/Coğrafya Bölümü (Yunanistan), University of the Basque Country University of the Basque Country/Uygulamalı İktisat Bölümü (İspanya), KTH Royal Institute of Technology/Şehir Planlama Bölümü (İsveç), Helsinki University of Technology/ Şehir ve Bölge Çalışmaları Merkezi (Finlandiya), University of Naples Federico II/Sosyal Bilimler Bölümü (İtalya), Sapienza University of Rome/Bölge ve Şehir Planlama Bölümü (İtalya), Slovak University of Technology/Mimarlık Bölümü (Slovakya), Vienna University of Economics and Business Administration/Kentsel ve Bölgesel Gelişme Bölümü (Avusturya).

Mekansal Kalkınma Planlaması çalıştayında IP'nin temel amacı, öğrencilere farklı planlama bağlamlarında bir öğrenme deneyimi sunmak, farklı araç ve yaklaşımlara aşina olmalarını sağlamak ve mevcut sorunlar ile konuları analiz etmektir. Bu öğrenme deneyimi özellikle aşağıdaki konularda eleştirel bir anlayışa ulaşmaya odaklanmıştır: a) farklı kentsel yeniden geliştirme dokuları ve modelleri; b) yeniden geliştirme projelerinin ekonomik ve sosyal etkilerini çeşitli ölçeklerde değerlendirmeye yönelik metodolojiler; c) yönetişim dinamiklerinin analizine yönelik kavramsal araçlar.

2007 yılında çalıştay kapsamında Milano'da bulunan iki dönüşüm alanına dair iki proje hazırlanmıştır. IP'nin bu çalıştayına bölümümüzden üç öğrenci, koordinatörleri Yrd. Doç. Dr. Bahar Gedikli ile katılım sağlamıştır. Öğrencilerimiz çalıştaya katılan diğer öğrenciler ile işbirliği içinde çalışırekn koordinatörler anlatım ve yol gösterme görevini üstlenmiştir. İlk proje, Milano-Bicocca Üniversitesi'nin de bulunduğu BICOCCA bölgesini içermektedir. Üniversite, yüksek öğrenim, Ar-Ge ve kültürel işlevlerin gelişmiş ticari hizmetler ve yüksek kaliteli konut birimleriyle birleştirildiği "bilgi şehri modeli" tarafından desteklenen büyük bir yeniden geliştirme projesinin merkezi bir parçası haline gelmiştir. Bu projenin analizi, Bilgiye Dayalı Toplumu teşvik eden politikaların harekete geçirdiği kalkınma modellerinin ve bunların metropol alanındaki etkilerinin eleştirel bir değerlendirmesini sağlamıştır. İkinci proje ise Milano kentinin kuzey sınırı boyunca uzanan ve metropol bölgesinde bulunan beş küçük belediyenin bir kısmını içeren 600 hektarlık bir yeşil alan olan PARCO NORD üzerine geliştirilmiştir. Söz konusu park, ilgili belediyelerin oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından yönetilmektedir ve belediyeler arası düzeyde başarılı bir işbirliği örneği oluşturmaktadır. Bu park, komşu belediyeleri birbirine bağlarken, yeşil alanların (kentsel sebze bahçeleri, yeşil donatılı yollar ve eğitim amaçlı tesisler) kapsayıcı ve aktif bir şekilde kullanılmasını teşvik eden, sosyal açıdan yenilikçi girişimlere fırsat sağlayan önemli bir rol oynamaktadır. 2007 yılında çalışılan iki dönüşüm alanına ek olarak 2008 yılında üçüncü proje alanı olarak bir kültür bölgesinin planlanması yaklaşımı ile Manufattura Tabacchi seçilmiştir. Projeye bölümümüzden 3 öğrenci katılım sağlamıştır. Bir sonraki IP çalıştayı ise 2010 yılında Stockholm'de gerçekleştirilmiştir.

Proje Koordinatörü: Yrd. Doç. Dr. Bahar Gedikli